Γάμοι «δύο σε έναν» και κηδείες «προσφορά»

Για πρώτη φορά το 2012 οι πολιτικοί γάμοι ξεπέρασαν τους θρησκευτικούς.

Του Γιάννη Ελαφρού / Καθημερινή

Ακόμα και οι πιο ιδιαίτερες, πιο προσωπικές και συναισθηματικά φορτισμένες τελετές, όπως οι γάμοι, οι βαπτίσεις και οι κηδείες, έχουν επηρεαστεί και αλλάξει ριζικά λόγω της κρίσης και της ένδειας. 

Οι γάμοι γίνονται ολοένα και πιο λιτοί, ενώ για πρώτη φορά οι πολιτικοί γάμοι (που είναι εξ ορισμού πολύ πιο φθηνοί) ξεπέρασαν σε αριθμό τους θρησκευτικούς το 2012. Μάλιστα, το πνεύμα εξοικονόμησης οδηγεί πολλά ζευγάρια στη λογική «δύο σε ένα», με αποτέλεσμα να έχει γίνει «μόδα» ο γάμος μαζί με τη βάπτιση του πρώτου παιδιού! Οσο για τις κηδείες, παρότι ακούγεται μακάβριο, στον χώρο των γραφείων τελετών κυριαρχεί η λέξη «προσφορά». Πολλά γραφεία παρέχουν στους συγγενείς των θανόντων «οικονομικά πακέτα» που περιέχουν ορισμένα βασικά έξοδα της κηδείας· φέρετρο, παραλαβή και μεταφορά με νεκροφόρα, εκτύπωση και τοιχοκόλληση αγγελτηρίων, πληρωμή προσωπικού μεταφοράς και εργατών ταφής κ.λπ. Οι προσφορές αυτές συνοδεύονται από «δώρα», όπως διακοσμητικό σταυρό από άνθη. Δεν λείπει και η προσφορά του κόστους του καφέ μετά την κηδεία κ.ά.

Αν και στην (οικονομική) βαρυχειμωνιά οι δύο μαζί είναι καλύτερα από το να ζουν χωριστά, το 2012 σημαδεύτηκε από τη μείωση σχεδόν κατά 10% (σε σχέση με το 2011) των γάμων. Ετσι, ενώ το 2011 πραγματοποιήθηκαν 55.099 γάμοι στην Ελλάδα, το 2012 έγιναν 49.710. Αλλά ίσως ακόμα πιο σημαντική είναι η είδηση ότι για πρώτη χρονιά πέρυσι οι πολιτικοί γάμοι ξεπέρασαν τους θρησκευτικούς: 25.730 έναντι 23.980 πανελλαδικά.

Πρόκειται για μια εξέλιξη η οποία είναι φανερό ότι έχει λόγους οικονομικούς. Τη δεκαετία του ’80 (όταν θεσπίστηκε ο πολιτικός γάμος) και τη δεκαετία του ’90, σε διαδικασία πολιτικού γάμου προχωρούσαν πολύ λίγα ζευγάρια: κυρίως όσα είχαν διαφορετικό θρήσκευμα ή δεν ήταν χριστιανοί ορθόδοξοι, όσα επείγονταν για κάποιο λόγο και όσοι κινούνταν από συνειδησιακή ή ιδεολογική τοποθέτηση (π.χ. άθεοι ή άθρησκοι). Σιγά σιγά το φαινόμενο έγινε πιο μαζικό, αλλά πάντοτε οι πολιτικοί γάμοι αριθμητικά υστερούσαν κατά πολύ των θρησκευτικών. Το 2001, για παράδειγμα, οι πολιτικοί γάμοι ήταν μόνο 10.404 έναντι 48.087 θρησκευτικών.

«Το καθοριστικό σημείο για να αποφασίσουμε να παντρευτούμε με πολιτικό γάμο ήταν το οικονομικό. Μια τελετή σε εκκλησία κοστίζει αρκετές εκατοντάδες ευρώ, όσο και να περιορίσεις τα έξοδα. Στο δημαρχείο, πληρώσαμε μόνο τις άδειες και ένα τέλος γάμου, που έχει βάλει ο δήμος», λέει στην «Κ» η Κατερίνα, που παντρεύτηκε προ μηνών. Το τέλος γάμου που έχουν θεσπίσει πολλοί δήμοι, ύψους από 30 έως 100 ευρώ, είναι ανεπιθύμητο για πολλούς δημότες (που θεωρούν ότι οι δήμοι πρέπει να καλύπτουν αυτή την υποχρέωση ατελώς), αλλά σίγουρα είναι πολύ μικρότερο από το κόστος για την εκκλησία και τον «στοιχειώδη» στολισμό που κινείται από 400 ώς 700 ευρώ.

Αποκαλυπτικό της τάσης για λιτό γάμο είναι και το πώς τελούνται οι πολιτικοί γάμοι. Το 30% - 40% των πολιτικών γάμων που γίνονται στον Δήμο Αθηναίων (σε μια ωραία αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου) δεν έχει σχεδόν καθόλου προσκεκλημένους, πέρα από τους μάρτυρες και τους στενούς συγγενείς. Δεν υπάρχουν κεράσματα, ούτε άλλα έξοδα. Μόνο το 10% -20% γίνεται με πλήθος καλεσμένων, αλλά όχι πάντα με μπομπονιέρες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μεγάλη πλειονότητα των νεονύμφων είναι ελληνικής καταγωγής, άρα η πιθανότητα διαφορετικών θρησκειών είναι μικρή.

Απαντώντας στην τάση υπέρ του πολιτικού γάμου, ο μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος ανακοίνωσε πρόσφατα πως οι γάμοι στους ναούς της μητροπόλεως θα γίνονται δωρεάν για όσους αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα. Οπως δήλωσε ο κ. Ιγνάτιος, ακόμα και το κόστος έκδοσης άδειας γάμου μπορεί να το αναλαμβάνει η μητρόπολη, εάν οι μελλόνυμφοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν.

Βεβαίως και το κόστος του θρησκευτικού γάμου έχει μειωθεί το τελευταίο διάστημα. Γραφεία που αναλαμβάνουν γαμήλιες τελετές σημειώνουν ότι έχουν μειωθεί τα έξοδα για την εκκλησία (έως 30%), για τα προσκλητήρια και τις μπομπονιέρες (έως 50%), για τον στολισμό (50% και περισσότερο). Λίγα είναι πλέον τα ζευγάρια που πραγματοποιούν μαζικό γλέντι σε ταβέρνα μετά τον γάμο και σε κάθε περίπτωση ο αριθμός των καλεσμένων είναι πολύ μειωμένος (από 50% μέχρι 80%) σε σχέση με αυτούς που παρέστησαν στην τελετή...