Ψεύτικα νέα, δημοφιλή στο Ιντερνετ

«Ειδήσεις» με σατιρική χροιά, που γίνονται πιστευτές και διαδίδονται ταχύτατα.

της Λίνας Γιάνναρου / Η Καθημερινή

Απαρηγόρητη ήταν τις προάλλες μια κοπέλα στο τουίτερ. «Μόλις έμαθα ότι ο Τοτός πέθανε στο Δρομοκαΐτειο 58 ετών», έγραψε. Ανάλογα ποστ ανέβασαν δεκάδες άλλοι χρήστες (ανάμεσά τους και δημοσιογράφοι): «RIP Τοτέ», «Ευχαριστούμε για το γέλιο που μας χάρισες», «Κάτω το bullying στα σχολεία!». Ηταν σοκαριστικό το πόσοι είχαν πάρει στα σοβαρά το άρθρο του σατιρικού σάιτ «Το Κουλούρι», σύμφωνα με το οποίο ο Απόστολος Γιαννακόπουλος ή Τοτός έγινε άλλος άνθρωπος όταν άρχισαν να τον πειράζουν στο σχολείο εξαιτίας των ανεκδότων, με αποτέλεσμα σιγά σιγά να παραιτηθεί από τη ζωή.


«Με λυγμούς τον αποχαιρέτησαν οι λιγοστοί φίλοι και συγγενείς σήμερα το πρωί στο νεκροταφείο Καισαριανής, ανάμεσα στους οποίους και ο Γιωργάκης, συχνός συμπρωταγωνιστής του στα κλασικά ανέκδοτα», έγραφε χαρακτηριστικά το κείμενο. Ούτε αυτό υποψίασε. «Μα το είδε η αδερφή μου στο Ιντερνετ» δικαιολογούνταν αργότερα η ίδια.
Το παράπτωμά της πάντως δεν ήταν τίποτα μπροστά στη μνημειώδη γκάφα μεγάλου τηλεοπτικού σταθμού που τον περασμένο Ιανουάριο έστειλε ρεπόρτερ στην... Γκιώνα, προκειμένου να καλύψει την «είδηση» ότι Αραβες επενδυτές ετοιμάζουν εκεί χιονοδρομικό κέντρο - μαμούθ. (Ηθικοί αυτουργοί και πάλι η ομάδα του «Κουλουριού».)

Στο εκτενές ρεπορτάζ, η δημοσιογράφος ανέφερε εντελώς σοβαρά ότι εξετάζεται η τοποθέτηση πέντε τελεφερίκ μήκους 4 χιλιομέτρων το καθένα, που «σύμφωνα με πληροφορίες» θα καταλήγουν σε ένα μικρό οικολογικό χωριό (παρέλειψε το απόσπασμα από το αρχικό άρθρο ότι εκεί θα επαναλειτουργήσει το διάσημο εστιατόριο El Bulli με θέμα το Χάνι της Γραβιάς). Το ξεκαρδιστικό στην προκειμένη περίπτωση ήταν ότι ζητήθηκαν δηλώσεις και από τοπικούς παράγοντες, όπως από τους δημάρχους Δελφών και Δωρίδος, που απάντησαν ότι χαιρετίζουν την επένδυση. «Το κλίμα έχει αναστραφεί, η Ελλάδα ξαναμπαίνει στο στόχαστρο των ξένων επενδυτών» εκτίμησε σε δηλώσεις του και «ειδικός» του real estate. Το θέμα αναπαρήχθη κατά κόρον και από διάφορα μπλογκ όπως το tro-ma-ktiko, αλλά και τα τοπικά μέσα της Φωκίδας, όπως το amfissapress («μακάρι να γίνουν έστω και τα μισά από αυτά, μήπως και δούμε άσπρη μέρα στην πολύπαθη Φωκίδα» έγραψε σχολιαστής).

Τον Αύγουστο του ’11, στα δελτία ειδήσεων σχεδόν του συνόλου των καναλιών, αλλά και σε πρωινή εκπομπή της κρατικής τηλεόρασης, φιλοξενήθηκε η απολύτως επινοημένη είδηση από το σατιρικό σάιτ epicnews ότι κύκλωμα εμπορίας ναρκωτικών πασπάλισε με κοκαΐνη κουραμπιέδες για να τους βγάλει από τη χώρα, οι οποίοι κατέληξαν να σερβιριστούν σε κηδεία με τραγελαφικά αποτελέσματα. Μολονότι η αστυνομία δεν είχε εκδώσει σχετική ανακοίνωση, ενώ και ο πλέον αδαής γνωρίζει ότι όποιος καταναλώσει ανόθευτη κοκαΐνη δεν θα ζήσει να το διηγηθεί, οι αίθουσες σύνταξης «πέρασαν» την είδηση χωρίς στοιχειώδη διασταύρωση (αν και δεν θα χρειαζόταν κάτι περισσότερο από ένα google search).

«Θύματα παραπληροφόρησης» είχαν πέσει και δεκάδες σάιτ και μπλογκ τον Φεβρουάριο του ’11 στο πολύ επιτυχημένο πείραμα της ομάδας του SocialFail που θέλησαν να εξακριβώσουν πόσο γρήγορα μπορεί να εξαπλωθεί ένα ψεύτικο νέο στο ελληνικό Ιντερνετ. Φτιάχνοντας μια εικονική εταιρεία παραγωγής, δημοσίευσαν δελτίο Τύπου ότι δήθεν έρχεται η Lady Gaga για συναυλία στην Ελλάδα. Μολονότι η αφίσα ήταν φανερά ερασιτεχνική, ενώ η διοργανώτρια εταιρεία είχε μέιλ στο... yahoo, το «νέο» κυκλοφόρησε αστραπιαία.

Τα κρούσματα δεν έχουν τελειωμό. Τoν Οκτώβριο του ’12, το σάιτ parapolitika.gr αναδημοσίευσε άρθρο από το «Κουλούρι» με τίτλο «Δημήτρης Στρατούλης: “Νομίζω κατάλαβα τι είναι τα spread”», τον περασμένο Ιανουάριο το left.gr ανέβασε στη στήλη Κοινωνία την είδηση επίσης του «Κουλουριού» για τον 32χρονο που πέθανε επειδή δεν έκανε safely remove το usb stick (όταν πάντως ρωτήθηκαν στο τουίτερ εάν γνωρίζουν ότι πρόκειται για αστείο, απάντησαν «σαφέστατα»), άλλοι αναπαρήγαγαν ότι «το τσόφλι αυγού είναι ασπίδα για τον οργανισμό», ενώ πρόσφατα στην τηλεοπτική του εκπομπή ο Κυριάκος Βελόπουλος «αποκάλυψε» ότι το αμερικανικό κολλέγιο Deree εισάγει ως υποχρεωτικό μάθημα τα greeklish.

Οπως λέει πάντως στην «Καθημερινή» η ομάδα του «Κουλουριού», οι «ειδήσεις» τους είναι επηρεασμένες από την πραγματικότητα και πολύ συχνά αποτελούν μια «φουσκωμένη» παραλλαγή αυτής. «Βλέπουμε συχνά πραγματικές ειδήσεις που θα θέλαμε να έχουμε σκεφτεί πρώτοι».