Η καθυστερημένη συγγνώμη του ΙΚΕΑ - Φυλακισμένοι κατασκεύαζαν έπιπλα

Αρκετά χρόνια μετά, η σουηδική επιχείρηση ΙΚΕΑ απολογήθηκε σε θύματα καταναγκαστικών έργων, τα οποία ως φυλακισμένοι στην Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας (DDR) κατασκεύαζαν έπιπλα για την εταιρία. 

«Το ΙΚΕΑ δεν είχε αποδεχθεί ποτέ τη χρησιμοποίηση πολιτικών κρατουμένων στην παραγωγή» διαβεβαίωνε την προηγούμενη εβδομάδα στο Βερολίνο ο διευθυντής της επιχείρησης στη Γερμανία Πέτερ Μπέτσελ. Ωστόσο τα στοιχεία που έρχονται στο φως δείχνουν μάλλον το αντίθετο καθώς η πολυεθνική εταιρία «πιθανόν από το 1978 ή το αργότερο από το 1981 είχε λάβει γνώση ότι είναι πιθανό να χρησιμοποιούνται πολιτικοί κρατούμενοι» για την παραγωγή των προϊόντων της. Τα στοιχεία που ήρθαν στη δημοσιότητα προέκυψαν από έρευνα που πραγματοποίησε η εταιρία Ernst & Young κατ’ εντολή μάλιστα της σουηδικής επιχείρησης.

Ο κ. Μπέτσελ τόνισε ότι η εταιρία του αντιμετώπισε με εξαιρετική σοβαρότητα το ζήτημα από τη στιγμή που άρχισαν να ακούγονται οι πρώτες σχετικές φήμες. «Θέλω ως εκπρόσωπος του ΙΚΕΑ να εκφράσω τη βαθιά μου λύπη» δήλωσε ο επικεφαλής του ΙΚΕΑ Γερμανίας ενώπιον ορισμένων από τα θύματα, ο ακριβής αριθμός των οποίων παραμένει άγνωστος. Παρών ήταν και ο εντεταλμένος της γερμανικής κυβέρνησης για το αρχείο της μυστικής υπηρεσίας κρατικής ασφάλειας της DDR (Στάζι) Ρόλαντ Γιαν. Για την ακρίβεια, ο τελευταίος διοργάνωσε τη σχετική εκδήλωση στο επιμορφωτικό κέντρο της υπηρεσίας του.

Αποκαλυπτικό το αρχείο της Στάζι

Ορισμένοι από τους ανθρώπους που είχαν υποβληθεί σε καταναγκαστική εργασία στην DDR

Χωρίς τους φακέλους του αρχείου της Στάζι θα ήταν αδύνατη η σημερινή πρόοδος της εν λόγω διερεύνησης. Το ίδιο το ΙΚΕΑ μάλιστα βρήκε περίπου 20.000 σχετικά έγγραφα από το διάστημα μεταξύ 1960 και 1990, τα οποία συμπεριλήφθηκαν στη σχετική μελέτη. Ο κ. Μπέτσελ ανακοίνωσε ότι η εταιρία του επιθυμεί να συνεισφέρει στη χρηματοδότηση της επιστημονικής διερεύνησης του ζητήματος, ενώ δεν απέκλεισε και το ενδεχόμενο αποζημιώσεων προς τα θύματα καταναγκαστικής εργασίας.

Ενδεχόμενες αποζημιώσεις θα αποτελούσαν μία όψιμη παρηγοριά για ανθρώπους όπως ο Αλεξάντερ Άρνολντ, ο οποίος εξαναγκάστηκε να φτιάχνει καρέκλες κάτω από «απάνθρωπες συνθήκες» σε μία φυλακή του Νάουμπουργκ το 1984. Όσοι αρνούνταν, λέει, οδηγούνταν στην απομόνωση, όπου τους αλυσόδεναν. Ο υπεύθυνος του αρχείου της Στάζι χαρακτήρισε αξιέπαινη την πρωτοβουλία του ΙΚΕΑ στην διαλεύκανση της υπόθεσης.
Για τη σουηδική επιχείρηση το ζήτημα της καταναγκαστικής εργασίας φαίνεται ότι παραμένει επίκαιρο ακόμη και σήμερα. Όπως λέει ο Πέτερ Μπέτσελ, από το 2000 ισχύει ένας παγκόσμιος κώδικας προμηθευτών, ενώ πραγματοποιούνται αιφνιδιαστικοί έλεγχοι σε όλες τις έδρες παραγωγής, ακόμη και στην Κίνα. Η εταιρία θεωρεί ότι με αυτόν τον τρόπο θα αποτραπεί η επανάληψη της ίδιας ιστορίας στο μέλλον.

Marcel Fürstenau / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης / dw.de